Water is voortdurend in beweging: het verdampt, vormt wolken, valt als neerslag en keert via rivieren of in de bodem weer terug. Dit proces, de waterkringloop gaat eindeloos door! Dit zorgt er als het in balans is ook voor onze drinkwatervoorraad, landbouw en de natuur in balans. Een cruciaal proces dus voor een (in Nederland) leefbare omgeving. Klimaatverandering heeft zeer grote invloed op deze waterkringloop. Door stijgende temperaturen verdampt er meer water, wat leidt tot intensievere neerslag en langere droogteperiodes. Dit verstoort het evenwicht in de waterkringloop en maakt het beheer van water complexer. In Nederland ervaren we steeds vaker periodes van wateroverlast en droogte, wat de noodzaak benadrukt om onze waterinfrastructuur robuuster en duurzamer te maken.

Even wat cijfers om te verduidelijken hoe urgent de situatie is:

• Door klimaatverandering komen jaren met extreme droogte bijna drie keer zo vaak voor. Waar droge jaren nu eens in de 40 jaar voorkomen, zal dit nu al bijna elke 15 jaar gebeuren
• De jaarlijkse neerslag in Nederland is sinds 1910 met zo’n 26% gestegen. Vooral de winters zijn natter geworden. In 2023 viel er gemiddeld 1.151 mm regen in Nederland, terwijl het langjarig gemiddelde op 853 mm ligt. Dit was een recordjaar, met meer neerslag dan ooit tevoren sinds de eerste metingen.
• Droogte leidt tot lagere gewasopbrengsten. In de droge zomers van 2018 tot en met 2020 daalden de opbrengsten van zetmeelaardappelen en zaaiuien met respectievelijk 15% en 10%. In 2024 rapporteerde 61% van de akkerbouwers lagere opbrengsten door droogte en extreme neerslag.
• Droogte beïnvloedt ook de industrie, vooral sectoren die afhankelijk zijn van koelwater, zoals raffinaderijen en de chemische industrie. Lage waterstanden leiden steeds vaker tot productiebeperkingen en verhoogde kosten.

De natuurlijke huidige waterkringloop houdt onze voorraden op peil, maar de praktijk van ons watergebruik is nog vaak lineair: we onttrekken, gebruiken en lozen. Door klimaatverandering, verzilting en groeiende vraag komen overheden, bedrijven en landbouwers steeds vaker in de knel: voldoende water op de juiste plek op het juiste moment is geen vanzelfsprekendheid meer. Doordat het niet meer vanzelfsprekend is, komen er nieuwe uitdagingen.

Uitdagingen voor publieke en private organisaties

• Publieke sector: Voor de publieke sector hebben de drinkwaterbedrijven het moeilijk. Er moet piekgebruik worden opgevangen terwijl de waterbronnen onder druk staan. Er moet dus dringend worden gezocht naar een oplossing voor deze waterbronnen in de droge periodes.
• Bedrijfsleven: In industrie en logistiek willen ze productiezekerheid houden. Dit is soms moeilijker dan het lijkt, doordat de waterbronnen onder druk staan kunnen ze niet altijd wanneer ze willen het grondwater oppompen. Zouden ze water ergens anders vandaan kunnen halen?
• Landbouw: De teelt vraagt in droge perioden juist zoet water, wanneer dit er niet meer is zullen er steeds vaker mislukte oogsten voorkomen. Dit is niet alleen voor de agrariër zeer ongewenst maar voor de hele Nederlandse economie. Zou er een andere mogelijkheid zijn dan sproeien met grondwater?

Het systeem in Nederland zorgt voor veel restwater: gezuiverd effluent, regenwateroverschotten (in natte periodes) en bijvoorbeeld proceswater. Het restwater in Nederland wordt nu nog weinig benut.

De WaterBank is een coöperatief platform dat publieke en private partijen samenbrengt om restwater een tweede leven te geven.  De WaterBank wil met restwaterverbindingen in Nederland bijdragen aan het in evenwicht brengen van de waterbalans.

“Restwater zijn alle waterstromen welk in de huidige situatie verloren gaan, maar kwalitatief geschikt zijn om elders in te zetten.”​

Door restwater beschikbaar te maken voor bijvoorbeeld industrie of landbouw, helpen we de druk op zoetwatervoorraden te verminderen.

Samen aan de slag met waardevol restwater

Binnen De WaterBank werken we samen met onzen leden: bedrijven, overheden en kennisinstellingen, aan praktische oplossingen voor circulair watergebruik. Als multidisciplinair platform combineren we kennis over waterkwaliteit, infrastructuur en wetgeving. Zo maken we restwater beschikbaar én bruikbaar voor organisaties die afhankelijk zijn van water, en bouwen we samen aan een veerkrachtig watersysteem.

De WaterBank: vraag en aanbod van restwater bij elkaar brengen

Bij alle dilemma’s is het nodig om vraag en aanbod van water te verbinden. De WaterBank koppelt organisaties met een wateroverschot aan partijen die juist een tekort hebben. Onze missie: circulaire waterstromen realiseren door restwater slim in te zetten. Via een digitaal platform worden onder andere volumes, kwaliteitseisen, juridische aspecten en logistieke mogelijkheden getoetst, zodat we uiteindelijk een WaterDeal kunnen realiseren met als resultaat:

• • • Minder schoon grond‑ of oppervlaktewater hoeft te worden onttrokken;
    • Lozingen verminderen en vervuiling afneemt;
    • Organisaties samenwerken aan een robuust, regionaal watersysteem.